Türkiye İstatistik Kurumu(TÜİK)’nun 2024 yılı verilerine göre 65 yaş ve üstü olarak kabul edilen yaşlı nüfusu 9 milyon 112 bin 298 kişi oldu. Toplam nüfusun %10,6’sına tekabül eden yaşlı nüfusunun mevcut göstergelerle 2030 yılında %13,5’e, 2060 yılında %27’ye, 2080 yılında %33,4’e ulaşması öngörülüyor. Bu durumda yerel yönetimlerin yaşlı politikalarına daha fazla vakit ve kaynak ayırmaları gerektiğini ortaya koyuyor. Biz de mevcut verileri çeşitli yönleriyle analiz ederek uygulanabilecek stratejiler konusunda bir derleme yaptık.

Metropollerdeki Yalnız Yaşlılar

Büyükşehirlerde yalnız yaşayan yaşlı oranları karşılaştırıldığında önemli farklılıklar göstermektedir. Bu farklılıklar yerel yönetimlerin yaşlılara yönelik izleyecekleri stratejileri belirlemek ve aksiyon alma konusundaki önemi ve aciliyeti ortaya koymaktadır.

Büyükşehirlerde; toplam tek kişilik yaşlı hanehalklarının, toplam hanehalklarına oranının ortalaması %6.6 düzeyindedir.

1. Yalnız Yaşayan Yaşlı Oranı Yüksek Düzeyde Olan Büyükşehirler:

Balıkesir(%11.9), Aydın(%10.6), Ordu(%9.8), Muğla(%8.9), Trabzon(%8.8), Manisa(%8.7), Denizli(%8.4), Eskişehir(%8.2), İzmir(%8.0) ve Malatya(%7.6)

2. Yalnız Yaşayan Yaşlı Oranı Orta Düzeyde Olan Büyükşehirler:

Samsun(%7.3), Konya(%6.8), Mersin(%6.8), Erzurum(%6.6), Bursa(%6.4), Kayseri(%6.3), Sakarya(%6.2), Tekirdağ(%6.1), Ankara(%6.0) ve Antalya(%6.0)

3. Yalnız Yaşayan Yaşlı Oranı Düşük Düzeyde Olan Büyükşehirler:

Adana(%5.9), Kahramanmaraş(%5.9), Hatay(%5.5), Kocaeli(%4.6), İstanbul(%4.4), Gaziantep(%4.2), Mardin(%3.6), Şanlıurfa(%3.1), Diyarbakır(%2.9) ve Van(%2.5)

Büyükşehirlerde Diğer Yaşlı Göstergeleri

Tek kişilik yaşlı hanehalklarının, toplam tek kişilik hanehalklarına oranın ortalaması %33.2’dir.

Tek kişilik yaşlı hanehalklarının toplam tek kişilik hanehalkı içindeki oranı ortalamanın üstünde olan büyükşehirler: Balıkesir, Manisa, Aydın, Konya, Ordu, Denizli, Kayseri, Trabzon, Erzurum, Bursa, Samsun, İzmir, Muğla, Mersin, Kahramanmaraş, Malatya, Sakarya

En az bir yaşlı fert bulunan hanehalklarının toplam hanehalklarına oranının ortalaması %25.3’dür.

En az bir yaşlı fert bulunan hanehalklarının toplam hanehalkı içindeki oranı ortalamanın üstünde olan büyükşehirler: Balıkesir, Ordu, Aydın, Trabzon, Samsun, Muğla, Manisa, Malatya, İzmir, Sakarya, Denizli, Erzurum, Eskişehir, Konya, Mersin, Adana, Bursa

Cinsiyete göre tek kişilik yaşlı hanehalkı oranı(Kadın) ortalaması %74.0’dür.

Cinsiyete göre tek kişilik yaşlı hanehalkı oranı(Kadın) ortalamanın üstünde olan büyükşehirler: Şanlıurfa, Denizli, Konya, Ankara, Van, Gaziantep, Manisa, Kayseri, Bursa, Diyarbakır, Hatay, Eskişehir, İstanbul, İzmir, Adana, Erzurum, Mardin

Yaşlı Bağımlılık Oranları

Büyükşehirlerde ortalama yaşlı bağımlılık oranı %15.9’dur.

Yaşlı bağımlılık oranı ortalamanın üstündeki büyükşehirler: Balıkesir, Ordu, Aydın, Trabzon, Muğla, Samsun, Manisa, İzmir, Eskişehir, Denizli, Malatya, Sakarya, Konya, Mersin

Yerel Yönetim Stratejileri

Bu verilerin bize gösterdiği bazı yerel yönetimlerin yaşlı politikaları konusunda çok hızlı harekete geçmesi gerektiğidir. Ancak yaşlanan nüfusun değişen ihtiyaçlarına göre bütün yerel yönetimlerin hazırlanması şarttır. Peki hangi stratejiler hayata geçirilmelidir.

1. Yaşlı Oranları Yüksek Düzeyde Olan Büyükşehir Belediyeleri

• Yaşlı Dostu Hizmetler: Yaşlılar için özel bakım hizmetlerinin artırılması ve yaşlıların yalnızlıklarını azaltmak için sosyal etkinliklerin desteklenmesi.
• Sağlık ve Bakım Hizmetleri: Yaşlıların sağlık ihtiyaçlarını karşılayacak mobil sağlık hizmetleri, evde bakım hizmetleri ve sağlık kontrolü için erişim kolaylaştırılmalıdır.
• Ulaşım Kolaylıkları: Yaşlıların ulaşımını kolaylaştıracak araçlar ve özel ulaşım imkanları sağlanmalı, toplu taşımada indirimli tarifeler uygulanmalıdır.
• Sosyal Destek ve Psiko-sosyal Programlar: Yalnız yaşayan yaşlılar için gönüllü destek hizmetleri, psikolojik destek ve sosyal izolasyonu azaltacak programlar geliştirilmelidir.

2. Yaşlı Oranları Orta Düzeyde Olan Büyükşehir Belediyeleri

• Toplum Destekli Yaşlılık Programları: Orta yaşlı nüfusun yaşlılık dönemine geçişini hazırlamak amacıyla, emeklilik sonrası yaşam tarzını iyileştirecek, fiziksel ve sosyal aktiviteleri teşvik edecek programlar.
• Yaşlılar İçin Sosyal Alanlar: Yaşlıların sosyalleşebileceği parklar, sosyal merkezler ve kültürel etkinliklerin olduğu alanlar oluşturulmalıdır.
• Eğitim ve Bilinçlendirme Kampanyaları: Yaşlanma sürecinde sağlık, beslenme ve psikolojik iyilik hali üzerine eğitim ve bilinçlendirme kampanyaları başlatılmalıdır.

3. Yaşlı Oranları Düşük Düzeyde Olan Büyükşehir Belediyeleri

• Geleceğe Yönelik Planlamalar: Yaşlı nüfusun artacağı göz önünde bulundurularak, yaşlılara yönelik altyapı ve hizmetlerin gelecekteki ihtiyaçlara göre planlanması.
• Erişilebilir Altyapı Geliştirme: Özellikle yaşlı nüfusun artması durumunda, binaların ve sokakların erişilebilirliği için düzenlemeler yapılmalı (asansörlü binalar, rampalar, geniş yürüyüş yolları gibi).
• Halkı Yaşlılık Konusunda Bilinçlendirme: Yaşlıların sağlık, bakım, yaşlanma süreçleri hakkında halkı bilgilendirmek ve toplumu bu süreçlere hazırlamak için eğitimler düzenlenebilir.

4. Genel Startejiler

• Yaşlıların Ekonomik Bağımsızlıklarının Desteklenmesi: Çalışan yaşlılar için istihdam olanaklarının artırılması ve yaşlıların emeklilik sonrası finansal bağımsızlıklarını sürdürebilmesi için fırsatlar yaratılması.
• Teknoloji ve Dijitalleşme: Teknolojik gelişmelerden yaşlıların faydalanabilmesi için dijital okuryazarlık programları düzenlenmeli ve yaşlılar için kullanıcı dostu dijital araçlar sağlanmalıdır.
• Yaşlıların Toplumdaki Yeri: Yaşlıların toplum içinde daha aktif olabilmesi için gönüllülük, mentorluk gibi fırsatlar sunularak, yaşlıların deneyimlerini paylaşmalarına olanak tanınmalıdır.

Büyükşehir belediyelerinin stratejileri, yaşlı nüfus oranlarının arttığı şehirlerde daha kapsamlı ve entegre hizmetler sunmaya yönelik olmalıdır. Bu hizmetler, yaşlıların sağlık, sosyal hayat, ulaşım, ekonomik bağımsızlık gibi pek çok alanı kapsamalı ve yaşlıların toplumla bütünleşmesi sağlanmalıdır. Ayrıca, yaşlı nüfus oranının düşük olduğu şehirlerde de geleceğe dönük hazırlıklar yapılarak, yaşlılık dönemine geçişin daha sağlıklı ve sürdürülebilir olmasına yardımcı olunmalıdır.

Kentlerin ihtiyaçlarını tespit etmek, vizyon ve stratejilerini belirlemek çok yönlü veri analizi, izleme ve raporlama ile mümkün olmaktadır.

“Bir liderin gücü, her zaman stratejilerinin derinliğinde yatar.” – Sun Tzu

Stratejik yönetim alanında uzman ekibimiz, kurumsal, yönetimsel ve kişisel gelişiminize yönelik danışmanlık ve eğitim hizmetleri sunmaktadır. Bu hizmetlerle, organizasyonel verimliliğinizi artırabilir ve yönetim becerilerinizi geliştirebilirsiniz. Ayrıca kurumsal kapasitenizin mevcut durumuna ilişkin ücretsiz ön değerlendirme raporu talep edebilirsiniz. Hizmetlerimiz hakkında daha fazla bilgi almak için bizimle iletişime geçin.

Güncel konulardan haberdar olmak için sosyal medya hesaplarımızdan bizi takip edin..

• LinkedIn
• X
• Instagram
• YouTube